سلامت و امنیت همگانی
سلامت و امنیت همگانی با آینده پژوهی درخون بندناف و بانک‌های خون بندناف*
آگاهی خداوند از جنین
آیه : ۸ سوره : الرعد
اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کُلُّ أُنْثَىٰ وَمَا تَغِیضُ الْأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ
خدا از جنین‌هایی که هر (انسان یا حیوان) مادّه‌ای حمل می‌کند آگاه است؛ و نیز از آنچه رحمها کم می‌کنند (و پیش از موعد مقرّر میزایند)، و هم از آنچه افزون می‌کنند (و بعد از موقع میزایند)؛ و هر چیز نزد او مقدار معینی دارد.
خاک و نطفه و علقه و مضغه مراحل تکون انسان
آیه : ۱۲ سوره : المؤمنون
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَهٍ مِنْ طِینٍ
و ما انسان را از عصاره‌ای از گِل آفریدیم؛
مراحل سیر آفرینش آدمی به تدبیر خداوند
آیه : ۶۷ سوره : غافر
هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَهٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَهٍ ثُمَّ یُخْرِجُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخًا وَمِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّىٰ مِنْ قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُسَمًّى وَلَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ
او کسی است که شما را از خاک آفرید، سپس از نطفه، سپس از علقه (خون بسته شده)، سپس شما را بصورت طفلی (از شکم مادر) بیرون می‌فرستد، بعد به مرحله کمال قوّت خود می‌رسید، و بعد از آن پیر می‌شوید و (در این میان) گروهی از شما پیش از رسیدن به این مرحله می‌میرند و در نهایت به سرآمد عمر خود می‌رسید؛ و شاید تعقّل کنید!
تفکر در آفرینش و مراحل حیات آدمی، نشانه حکمت خداوند
آیه : ۱۱ سوره : فاطر
وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَهٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجًا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنْثَىٰ وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَمَا یُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَلَا یُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِی کِتَابٍ إِنَّ ذَٰلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ
خداوند شما را از خاکی آفرید، سپس از نطفه‌ای؛ سپس شما را بصورت زوجهایی قرار داد؛ هیچ جنس ماده‌ای باردار نمی‌شود و وضع حمل نمی‌کند مگر به علم او، و هیچ کس عمر طولانی نمی‌کند، یا از عمرش کاسته نمی‌شود مگر اینکه در کتاب (علم خداوند) ثبت است؛ اینها همه برای خداوند آسان است.
رشد انسان در مراحل جنینی دلیلی بر هدفمندى خلقت و حقانیت رستاخیز
آیه : ۳۷ سوره : القیامه
أَلَمْ یَکُ نُطْفَهً مِنْ مَنِیٍّ یُمْنَىٰ
آیا او نطفه‌ای از منی که در رحم ریخته میشود نبود؟!
ترکیب نطفه زن و مرد و تشکیل ماده اولیه جنین از آن
آیه : ۷ سوره : الطارق
یَخْرُجُ مِنْ بَیْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ
آبی که از میان پشت و سینه‌ها خارج میشود!
شکلگیرى جنین در رحم مادر برطبق مشیت و تدبیر الهی
آیه : ۶ سوره : آل عمران
هُوَ الَّذِی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحَامِ کَیْفَ یَشَاءُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
او کسی است که شما را در رحمِ (مادران)، آنچنان که می‌خواهد تصویر می‌کند. معبودی جز خداوندِ توانا و حکیم، نیست.
مراحل تکوین انسان و تفاوتهاى انسانها در رنگ و نژاد، نشانی از عظمت خداوند
آیه : ۱۴ سوره : نوح
وَقَدْ خَلَقَکُمْ أَطْوَارًا
در حالی که شما را در مراحل مختلف آفرید (تا از نطفه به انسان کامل رسیدید)!
ضرورت تفکر انسان در نعمتهاى الهی براى پرورش جان و تن آدمی
آیه : ۲۴ سوره : عبس
فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَىٰ طَعَامِهِ
انسان باید به غذای خویش (و آفرینش آن) بنگرد!
تحقیقات مقطعی و دوره ای خون بند ناف و بانک‌های خون بندناف*
خون بند ناف
خون بند ناف (به انگلیسی: Cord blood) که به عنوان خون جفتی شناخته شده است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد. پس از تولد نوزاد، خون باقی‌مانده در بند ناف و جفت که غنی از سلول های بنیادی است به عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می شود. درحالیکه این خون حاوی سلولهای بنیادی و سلولهای خونساز است که میتواند برای درمان بیماریها استفاده شود.
مزایای سلولهای بنیادی خون بند ناف
سلول های بنیادی که از بند ناف گرفته می شوند بسیار پر توان و نامیرا هستند و همچنین در اثر تکثیرهای پی در پی دچار پیری نمی‌شوند، به طوری که با تزریق و یا جایگزینی آنها در بافتهایی که آسیب جدی دیده اند می توانیم به بهبودی و تشکیل سلولهای جدید بافت کمک نمائیم . همچنین دستیابی به این سلولها بسیار آسان است..
مزایای استفاده از خون بند ناف
مغز استخوان و بند ناف هر دو واجد سلول های بنیادی خونسازند که به بازسازی مجدد سیستم خونی و نیز سیستم ایمنی بدن کمک می کنند. مغز استخوان دارای بالاترین درصد از سلول های بنیادی خونساز (۱ تا ۳درصد) وخون بند ناف دارای ۰.۶ تا ۱ درصد سلول های پیش ساز خونی و بنیادی خونساز است. در خون محیطی نیز کمتر از ۰.۲ درصد سلول های بنیادی خونساز شناسایی شده است.مزایای استفاده از خون بند ناف در مقایسه با مغز استخوان عبارتند از:
- میزان واکنش های رد پیوند علیه میزبان (GVHD) گیرندگان خون بند ناف نسبت به خون مغز استخوان کمتر است. GVHD واکنش جدی و گاه مرگبار به دنبال پیوند مغز استخوان است که در این حالت سلول های ایمنی فرد دهنده پیوند، به بدن میزبان حمله می کند و آسیب به بخش هایی از بدن میزبان را موجب می شود.
- حضور سلول های اولیه و نابالغ سیستم ایمنی در خون بند ناف سبب کاهش رد ایمنولوژیک پیوند نسبت به مغز استخوان می شود. به طوری که رد پیوند شدید در حدود ۶۰ درصد از پیوندهای خون بند ناف دیده شده است.
- با استفاده از خون بند ناف، امکان انجام پیوند موفق با تشابه کمتر HLA بین دهنده و گیرنده نسبت به خون مغز استخوان بیشتر است لذا تعداد زیادی گیرنده را در برخواهد گرفت.
- جمع آوری خون بند ناف نسبت به مغز استخوان ساده تر و آسان تر صورت می گیرد. به این ترتیب که پس از تولد نوزاد، بند ناف و جفت جدا و خون آن توسط کیسه و یا سرنگ جمع آوری می شود. طی این فرایند به مادر و فرزند آسیبی وارد نمی‌شود. علاوه بر آن که این کار کاملاً بدون درد انجام می شود. این در حالی است که جمع آوری خون مغز استخوان نیازمند روش های جراحی است و معمولاً تحت بیهوشی صورت می گیرد و می تواند همراه با درد برای دهند باشد.
- میزان ابتلا به عفونت های ویروسی فرد دهنده از جمله سایتومگالو ویروس در خون بند ناف کمتر از خون مغز استخوان است.
- سلول های بنیادی و پیش سازی خون بند ناف نسبت به مغز استخوان قدرت تکثیر بیشتری دارند.
- به علت آن که روزانه تعداد بسیاری نوزاد متولد می شود، لذا تعداد زیادی واحد خونی در دسترس بوده که این امر استفاده از آنها را آسان می سازد.
- مطالعات نشان داده اند که سلول های بنیادی بند ناف سلول های خونی بیشتری نسبت به مغز استخوان تولید می کنند.(سلول های خون بند ناف ده برابر سلول بیشتر تولید می کنند و بنابراین با تعداد کم سلول نیز می توان پیوند موفقی داشت).
روش جمع آوری خون بندناف
هنگام تولد و بعد از جدا شدن بندناف، جفت نیز از دیواره رحم جدا شده و خارج میشود. حجم بندناف و جنین به گونه‌ای است که به طور متوسط ۷۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر خون غنی از سلولهای بنیادی خونساز در آن ذخیره شده است. از آنجا که بعد از چند دقیقه خون موجود در بندناف و جفت لخته میشود، بنابراین برای دسترسی به این منبع مهم فقط ۵ تا ۱۰ دقیقه فرصت داریم در غیر این صورت سلولهای بنیادی موجود در آن بدون استفاده باید دور انداخته شود. این خون بعد از جدا شدن کامل بندناف از نوزاد قابل جمع‌آوری است و نمونه‌گیری از آن هیچ صدمه‌ای به نوزاد یا مادر وارد نمی‌کند.
بانک خون بند ناف
امروزه در اغلب کشورهای توسعه یافته بانک خون بند ناف وجود دارد که خون بندناف نوزاد به جای دور ریختن ذخیره نموده و در آینده برای خود او یا سایر بیماران استفاده می شود.والدین قبل از تولد نوزاد اقدام به ثبت نام در این بانک می کنند. بلافاصله بعد از زایمان، بندناف از نوزاد جدا میشود و توسط یک سوزن خون از بندناف و جفت جمع آوری و به کیسه‌های خون منتقل میشود. سپس خون بند ناف نوزاد منجمد و در بانک نگهداری میشود تا چنانچه نوزاد در بزرگسالی مبتلا به بیماریهایی نظیر سرطان خون شود برای درمان استفاده شود.
برخی کاربردهای سلولهای بنیادی
هرچند استفاده از سلولهای بنیادی در درمان بیماریها هنوز چندان معمول نیست ولی این سلولها در درمان دیابت تیپ ۱ (وابسته به انسولین)، بیماریهای قلبی عروقی، لوپوس، بیماریهای نورولوژیک مانند سکته مغزی، پارکینسون و آلزایمر، کمخونی ها و نقص ایمنی، بیماریهای کبدی و … به کار رفته اند.
انواع بانک‌های خون بندناف
با توجه به کاربردی بودن سلولهای بنیادی خون بندناف و نیز توجه به این مساله که در بیمارستان‌ها این خون به عنوان یک زباله بیولوژیک در نظر گرفته و دور ریخته میشود، تفکر استفاده و بازیافت این خون شکل گرفت و به این ترتیب اولین بانک خون بندناف با هدف ذخیره‌سازی و تامین سلولهای بنیادی بندناف جهت پیوند در فرانسه و سپس در سراسر جهان تاسیس شد.
بانک خون بندناف عمومی موظف به پاسخگویی به نیاز جمعیت مردم است. انگیزه‌ها برای ذخیره خون بندناف از فردی به فرد دیگر متغیر است. گاهی پدر و مادر یک نیاز فوری به پیوند سلولهای بنیادی برای درمان بیماری یکی از افراد خانواده، خواهر و برادر یا اقوام نزدیک دارند و این انگیزه‌ای برای ذخیره‌سازی است و عده‌ای نیز خون بندناف را برای استفاده عموم مردم و افراد دیگر برای پیوند اهدا می‌کنند و دسته‌ای نیز برای کارهای تحقیقاتی همکاری می‌کنند. بر این اساس بانک‌های خونی بندناف به سه دسته تقسیم میشود:
۱ ـ بانک خون بندناف عمومی: نمونه‌هایی که به طور خیر‌خواهانه برای اهدا به دیگران یا برای تحقیقات کاربرد دارند، نگهداری می‌کند. البته گاهی ممکن است بعضی بانک‌های عمومی برای خانواده‌هایی که یک بیماری شناخته شده قابل درمان با سلول بنیادی دارند، خون نوزاد را برای مدت کوتاهی فقط برای همان خانواده نگهداری کنند. در بین نمونه‌ها آنهایی که استاندارد‌ها را دارا نباشد برای کارهای تحقیقاتی به کار گرفته میشود.
۲ ـ بانک خون بندناف خصوصی: که خون را فقط برای خود نوزاد یا خانواده او نگهداری می‌کند و در قبال مراحل نگهداری، جمع‌آوری و ذخیره‌سازی هزینه از خانواده نوزاد دریافت می‌کند.
۳ ـ بانک خون بندناف ترکیبی: هر دو نوع فعالیت را دارد و از هزینه‌های دریافتی در قسمت خصوصی نیاز‌های مالی خود در بانک عمومی را رفع می‌کند. در آینده در صورت انصراف والدین در بخش خصوصی نمونه خون آن خانواده با رضایت شخصی آنها برای استفاده عموم به بخش عمومی انتقال می‌یابد.
در ایران سه بانک عمومی خون بندناف در پژوهشگاه رویان، سازمان انتقال خون و مرکز پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی و یک بانک خصوصی بندناف در شرکت بن یاخته‌های رویان مشغول به فعالیت هستند.
منابع
سامانه جامع ثبت فیش های تبلیغی
وبگاه بانک خون بند ناف رویان
ویکی‌پدیا
جام جم آنلاین
* سیدحسام سیدحسینی قهه
موضوع مرتبط:آیا می دانید با تئوری های فرمول مکتب متعالی (شیعه) فقط یک بیمه خواهیم داشت؟!
جهت کسب اطلاعات بیشتر روی متن کلیک کنید.
برای دانلود کتاب نظام هدفمند و مقدمه ای در بعدزمان و مکان بر کتاب نظام هدفمند برwww.nezamehadafmand.irکلیک کنید.
