سلام و درود خدا بر حضرت خدیجه سلام الله علیها

سيّدحسام سيّدحسيني قهه اسفند 14, 1393 4۰131

سلام و درود خدا بر حضرت خدیجه سلام الله علیها – واقف تمامی دارایی های منقول و غیر منقول برای نشر معارف الهی(زیر ساختهای تاریخ و جغرافیای نظام تعلیم و تربیت فقه شیعه)

فضایل خدیجه سلام الله علیها در قرآن و روایات/خدیجه مدیر و اقتصاد دانی بزرگ و الگوی وقف و بخشش

چه شانی بالاتر از کُف بودن با محمد امین برای زندگی مشترک. خدیجه(س) بانویی است که لیاقت مادری فاطمه(س) را در خویش به رخ تمامی زنان عالم کشیده و خود را نشاندار به مادری تمامی ائمه منتخب الهی نمود.

حضرت خدیجه نخستین ام المؤمنین است که در قرآن مجید به عنوان یکی از زنان پیامبر مورد توجه است، و به طور شخصی نیز در سوره «ضحی» آیه هشتم بنام و اوصاف او اشاره گردیده است.

پیامبر(ص) فرمود: «اشتاقت الجنه إلی أربع من النساء: مریم بنت عمران و آسیه بنت مزاحم زوجه فرعون وهی زوجه النبی ،فی الجنه» «و خدیجه بنت خویلد زوجه النبی فی الدنیا وآلاخره و فاطمه بنت محمد»۱۶بهشت مشتاق چهار زن است : ۱ـ مریم دختر عمران ۲ـ آسیه دختر مزاحم ـ همسر فرعون، که همسر پیامبر در بهشت است . ۳ـ خدیجه دختر خویلد همسر رسول خدا در دنیا و آخرت ۴ـ فاطمه دختر محمد (ص)

امیر مؤمنان علی (ع) فرمود: «سادات نساء العالمین اربع: خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و آسیه بنت مزاحم و مریم بنت عمران» «سرور بانوان دو جهان چهار بانو است که عبارتند از: خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم»۱۵پیام این روایات این است که به رازهای عظمت مقام این بانوی ارجمند پی ببریم، و شایستگی های اورا بشناسیم و از او در مسیر تکامل به عنوان برترین الگو، پیروی کنیم.

سلام خدا بر خدیجه : ابوسعید خدری می گوید: رسول خدافرمود: وقتی که در شب معراج، جبرئیل مرا به سوی آسمانها برد و سیر داد،هنگام مراجعت به جبرئیل گفتم : «آیا حاجتی داری؟» جبرئیل گفت: « حاجت من این است که سلام خدا و سلام مرابه خدیجه برسانی »پیامبر (ص) وقتی که به زمین رسید ، سلام خدا و جبرئیل را به خدیجه ابلاغ کرد. خدیجه گفت «ان الله هو السلام ، وفیه السلام ، الیه السلام ، وعلی جبرئیل السلام ؛همانا ذات پاک خدا سلام است، واز او است سلام ، وسلام به سوی او باز گردد و برجبرئیل سلام باد.»

لقب های حضرت خدیجه(س)

لقب هایی که برای افراد انتخاب می شود، بیان کننده جنبه ای از شخصیت یا فضیلتی از فضایل او هستند. برای حضرت خدیجه(س) چندین لقب بیان شده است:

مبارکه

در کتاب آسمانی انجیل که بر حضرت عیسی(ع) نازل شده، از آن بانوی بزرگوار با لقب «مبارکه و هم دم مریم(س)» در بهشت یاد شده است. در عبارتی از انجیل، در توصیف پیامبر گرامی اسلام آمده است: «نسل او از مبارکه (بانوی بابرکت) است که در بهشت هم دم مادرت، مریم(س) خواهد بود».۱

طاهره

در دوران جاهلیت، فساد و بی بندوباری بسیار رواج داشت و ارزش هایی چون اخلاق و پاک دامنی در جامعه رنگ باخته بود. بسیاری از زنان نیز به انواع انحراف های رایج آن زمان آلوده بودند. در چنین شرایطی، حضرت خدیجه(س) به سبب رعایت فضیلت های اخلاقی و پاکی و پاک دامنی، با لقب طاهره (پاک سرشت و پاک منش) شناخته می شد. ایشان را عفیف ترین بانوی عرب در آن روزگار دانسته اند.

بانوی بانوان

چون حضرت خدیجه(س) همیشه به ارزش های متعالی اخلاقی و انسانی پای بند بود، از سوی همگان احترام می شد و مردم از ایشان با لقب سرور زنان یاد می کردند. امیرمؤمنان علی(ع) در چکامه ای که در سوگ آن حضرت سروده است، از ایشان با لقب «سَیدهُ النِسوان؛ بانوی بانوان» یاد می کند.۲ امام صادق(ع)از این بانوی بزرگ با لقب «سیده قریش» نام برده است.۳ اسماء بنت عمیس نیز حضرت خدیجه(س)را «سیده نساء العالمین» می خواند.۴ نقل است حتی در دوران جاهلیت که زن هیچ گونه ارج و منزلتی نداشت، حضرت خدیجه(س)را با لقب «سیده نساء القریش» می خواندند.

رسول اکرم(ص)، حضرت خدیجه(س) را که در کمال و ارزش های والای انسانی کم نظیر بود، با لقب «کبرا» می خواند.۵ در دعای ندبه نیز که از ناحیه مقدسه نقل شده است، از آن حضرت با صفت «خدیجه غرّا» (ارجمند و بزرگوار) یاد می شود. همچنین در خطبه عقدی که از ابوطالب(ع) نقل شده، با عبارت: «بانوی برخوردار از صفت سخاوت و عفت و بانوی بلندمرتبه ای که فضل و ارج و منزلتش زبانزد مردم است و جایگاه والایی دارد»،۶ ایشان نام برده شده است.

در فرازی از زیارت نامه پیامبر اکرم(ص) نیز به هنگام درود «بر زوجات طاهرات» از حضرت خدیجه با لقب «الصدیقه» یاد شده است.۷ خود رسول خدا(ص) همواره از حضرت خدیجه(س) به عنوان بهترین و برترین همسرانشان یاد می کرد. بر همین اساس، از ایشان با لقب «ام المؤمنین» یاد می شود. افزون بر این، از این بانوی بزرگوار اسلام با لقب هایی چون: مرضیه، راضیه، زکیّه، ام الیتامی و ام الزهرا(س) یاد شده است.

———————————————————————

• بانوی بزرگواری که از پدر و مادری نجیب و بزرگوار در مکه دیده به جهان گشود.

• در زمان جاهلیت عرب که جهل و نادانی و فساد غوغا می کرد، به “الطاهره- امراه القریش- بانوی عاقل و مبارکه و سیده زنان” معروف بود.

• تاریخ نگاران ایشان را به عقل و زیرکی و وقار و حق طلبی ستوده اند.

• شهرت ایشان در داشتن روحیه و شم اقتصادی بالا در تاریخ پرآوازه است.

• دیانت و عفت از خصوصیات آن بانوی بانوان بوده است.

• و چه شانی بالاتر از کُف بودن با محمد امین برای زندگی مشترک.

• و چه شانی بالاتر از مادر فرزندان نبی خاتم(ص) بودن.

• و چه شانی بالاتر از ۲۵ سال زندگی مشترک با پیامبر اسلام(ص) به عنوان عزیزترین کس و تنها همسر.

• اوست نخستین زن مسلمان.

• اوست دومین سبقت گیرنده در ایمان به نبی خاتم(ص) بدون لحظه ای درنگ.

• اوست سومین عضو نخستین نماز جماعت تاریخ اسلام در کنار نبی و ولی.

• و خدیجه(س) کسی است که جان و مال خویش را فدای دین الهی نموده و ایمان خویش را در زبان و عمل به اثبات رسانده است.

• ایشان همان بزرگواری است که حامل نور فاطمه(س) گشته و افتخار مادری آن دُرّ بی همتای هستی را مفتخر گردید.

• ایشان همان درس آموز نمونه مکتب نبی (ص) بود که ولایت ولی را پذیرفته و به آن اقرار نمود.

• و ایشان همان گوهری بود که پیامبر اسلام(ص) تا پایان عمر خویش به یادش، مشکلات را فراموش کرده و دل خویش را تسکین می داد.

شیوه‌های مدیریت اقتصادی حضرت خدیجه(س)

جامعه امروز به شدت نیازمند استفاده از شیوه مدیریت اقتصادی حضرت خدیجه(س) برای حل مشکلات اقتصادی است؛ حضرت خدیجه(س) نخستین کسی بود که در اسلام تمام سرمایه خود را وقف نشر معارف الهی کرد.

مدیریت و سیره اقتصادی نخستین بانوی اسلام حتی قابل تعمیم به مردان هم هست، باید توجه داشت که حضرت خدیجه(س) در حالی دارای ثروت بسیار و موقعیت برجسته اجتماعی بودند که زنان در آن دوران اصلاً به حساب نمی‌آمد.

نخستین الگویی که می‌توان از سیره اقتصادی حضرت خدیجه(س) برداشت کرد این است که حضرت(س) از پول و ثروت خویش برای ایجاد رفاه، کار و اشتغال جوانان استفاده می‌کرد و همواره مالی را به جوانان مطمئن می‌داد تا آن را برای تجارت و درآمد اقتصادی استفاده کنند.

اولین آشنایی پیامبر(ص) با حضرت خدیجه(س) در کار اقتصادی؛ نخستین آشنایی که بین پیغمبر و ثروتمندترین بانوی حجاز اتفاق افتاد، در کار تجارت بود، به گونه‌ای که از طرف عمو پیامبر «ابوطالب» به محمد امین پیشنهاد ‌شد که با مال التجاره خدیجه همراه کاروان قریش به شام برود.

هنگامی که جامعه اسلامی با شرایط بحرانی روبرو شود، بر ثروتمندان آن جامعه واجب است که تمام اموال خویش را برای حفظ و صیانت اسلام خرج کنند و حضرت خدیجه(س) نخستین کسی بود که در اسلام تمام سرمایه خود را وقف نشر معارف الهی کرد.

نخستین جایی که بانوی اسلام پی‌برد که محمد امین همان پیغمبر خاتم وعده داده شده در کتب‌های پیشین است، همان سفری تجارتی پیامبر به شام بود که خدیجه(س) توسط غلام خویش در کم و کیف تجارت رسول خدا قرار گرفت و غلامش او را در جریان ماجرایی قرار داد که در طول سفر، هر کجا پیامبر در روز حرکت می‌کرد ابری بر سر او سایه می‌افکند.

قابلیت‌های فردی و اخلاقی اشخاص در کار تجارت را از دیگر شیوه‌های مدیریت اقتصادی مادر حضرت فاطمه(س) می توان بیان کرد؛ در یکی روایات آمده است که دو چیز به اسلام کمک کرد، یکی قدرت امیرالؤمنین و دیگری مال و ثروت حضرت خدیجه(س)، هر چند که این روایت محل بحث است، اما به هر حال واقعیتی است که سرمایه و ثروت حضرت خدیجه بود که اسلام را نجات داد، به طوری که تمام ثروت حضرت(س) در سه سال اقامت اجباری مسلمانان در شعب ابوطالب به مصرف رسید و تمام شد.

پانوشتها:

۱٫ بحارالانوار. ج ۲۱، ص ۳۵۲٫

۲٫ قرب الاسناد، ص ۳۲۵٫

۳٫ همان.

۴٫ فاطمه الزهراء من المهد الى اللحد، ص ۱۴۵٫

۵٫ حضرت خدیجه، اسطوره ایثار و مقاومت، ص ۲۹٫

۶٫ بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۶۹٫

۷٫ همان، ج ۱۰۰، ص ۱۸۹٫

منابع:

– باشگاه خبرنگاران

– خبرگزاری فارس

– خبرگزاری مهر